Hiện tượng nóng gan gây nổi mụn, sạm da, ngứa ngáy da,… theo cách nghĩ thông thường chỉ là những biểu hiện bên ngoài nhưng ngầm báo động tình trạng tổn thương gan bên trong và đòi hỏi có sự can thiệp kịp thời. Hiểu biết về nóng gan, nguyên nhân, cách khắc phục là việc làm cấp tốc để “giải cứu” lá gan của bạn.
Gan là một cơ quan nằm ngay dưới lồng xương sườn, phía bụng bên phải của bạn, đóng vai trò trong cho việc hỗ trợ tiêu hóa thức ăn và loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể. Khi gan bị tổn thương sẽ gây ra những triệu chứng khó chịu và tiềm ẩn những nguy cơ gây nguy hiểm đến sức khỏe mà dân gian hay gọi là nóng gan.
Nóng gan là bệnh gì?
Nóng gan là thuật ngữ trong dân gian. Khi gan bị bệnh, cơ thể sẽ xuất hiện các triệu chứng nổi mẩn ngứa, mụn nhọt, nóng bức trong người.
Nhưng, về mặt ngôn ngữ y học không có định nghĩa nóng gan cụ thể. Chứng nóng gan theo y học hiện đại được hiểu là khi người bệnh uống nhiều bia rượu, các chất kích thích; ăn nhiều đồ ngọt, dầu mỡ… gan sẽ phải làm việc nhiều hơn, thậm chí qúa tải để loại bỏ các chất có hại ra khỏi cơ thể.
Đặc biệt, khi các chất độc hại tấn công vào gan này làm kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động thái quá, giải phóng các chất gây viêm Interleukin, TNF-α, TGF-β…. Lúc này các tế bào gan sẽ bị tổn thương, suy giảm khả năng giải độc, tích tụ độc tố sau đó gây ra hiện tượng nóng gan mà ông cha ta hay gọi.
Một số yếu tố có thể khiến bạn tăng nguy cơ bị tổn thương gan, gây nóng gan, trong đó nhiều nhất là uống rượu quá mức. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, uống nhiều rượu là dùng nhiều hơn 8 ly rượu mỗi tuần đối với phụ nữ và hơn 15 ly mỗi tuần đối với nam giới. Các yếu tố rủi ro khác bạn nên tránh bao gồm:
- Thừa cân
- Dùng chung kim tiêm
- Có tiền sử gia đình mắc bệnh gan
- Bị tiểu đường hoặc cholesterol cao
- Quan hệ tình dục mà không bảo vệ
- Tiếp xúc với độc tố hoặc thuốc trừ sâu
- Có công việc phải tiếp xúc với máu và các chất dịch cơ thể khác
- Sử dụng rượu bia hoặc dùng thuốc nhiều hơn liều khuyến cáo
Triệu chứng nóng gan.
Da nổi mẩn ngứa
Một khi chức năng gan bị suy giảm, khả năng thanh lọc và đào thải chất độc cũng giảm theo làm chất độc tích tụ lại, sau đó xâm nhập vào da và có những triệu chứng bộc phát như nổi những mảng mẩn đỏ hoặc hồng ban lan rộng, cảm giác ngứa râm ran.
Sau vài tiếng, triệu chứng nóng gan sẽ giảm dần và biến mất khi nhiệt độ cơ thể ổn định trở lại.
Nhiều người khi lầm tưởng triệu chứng này là do bị dị ứng nên tự ý mua thuốc về điều trị, kết cục là gan càng bị độc tố từ các loại thuốc này tấn công hơn.
Nổi mề đay
Biểu hiện nóng gan thường thấy là nổi mụn các vùng mề đay trên bề mặt da, sần cục, dày, các mảng mề đay có thể gây ngứa hoặc không tuỳ từng cơ địa.
Vàng da
Cơ thể có sự thay đổi về những sắc tố trên da là một trong những triệu chứng gan bị tổn thương, các sắc tố trên da có sự “biến hình” bởi sắc tố mật bilirubin tích tụ trong máu cao, da bắt đầu chuyển sang màu vàng khi chức năng gan rơi vào trạng thái suy yếu.
Nếu màu da càng ngả màu vàng chứng tỏ lượng sắc tố bilirubin càng nhiều. Những bộ phận có thể thấy rõ nhất là kết mạc của mắt, lòng bàn tay, bàn chân và niêm mạc lưỡi. Ngoài ra, việc nhiệt độ cơ thể tự nhiên thay đổi cũng là dấu hiệu gan nóng. Lúc này, bạn thường xuyên cảm thấy bụng dạ nóng nực và khó chịu một cách bất thường.
Hơi thở có mùi khó chịu
Thật chẳng dễ chịu gì khi miệng bạn phát ra mùi hôi khiến người xung quanh xa lánh, bản thân cũng chẳng vui vẻ gì!
Gan bị tổn thương nên sản sinh ra nhiều ammoniac làm cho hơi thở có mùi khó chịu, kèm theo đó là cảm giác chán ăn, mệt mỏi, tiêu hóa kém, sụt cân,… ảnh hưởng nhiều đến cuộc sống và sức khỏe của người bệnh.
Nước tiểu có màu vàng đậm
Khi chức năng gan bị suy giảm, độc tố tồn đọng, để giải phóng bớt gánh nặng, gan buộc phải đẩy độc tố xuống thận và kết quả là nước tiểu có màu vàng sẫm và đậm hơn bình thường.
Ngoài ra, nước tiểu có màu vàng đậm có thể do gan bị tổn thương, khiến chất Bilirubin (là một chất màu vàng được tạo ra trong quá trình phá vỡ các tế bào hồng cầu của cơ thể) bị rò rỉ vào máu và nước tiểu. Có thể nói Bilirubin gây ra nước tiểu có màu vàng đậm là dấu hiệu của bệnh gan, trong đó có bệnh nóng gan.
Quanh mắt có quầng thâm và mỏi mắt
Phần da dưới mắt phản ánh tình trạng sức khỏe cơ thể người bệnh. Gan bị tổn thương có liên quan mật thiết tới việc mệt mỏi ở mắt và tổn thương da dưới vùng mắt.
Phân và nước tiểu thay đổi
Hiện tượng nước tiểu và phân có màu ngăm đen, nâu sậm là do cơ thể bị mất nước. Hoặc đi ngoài thấy phân có màu bạc hơn thì là triệu chứng báo hiệu cho việc gan bị nóng hoặc bị tổn thương.
Vấn đề về tiêu hoá
Cơ thể bạn không thể tiêu hoá nước là do trong gan chứa quá nhiều chất béo. Tuy nhiên, tình trạng này ít khi bị, nhưng nếu thấy xảy ra trong khoảng thời gian dài thì đây cũng là triệu chứng báo hiệu cho thấy gan bị tổn thương.
Các triệu chứng khác
Một số triệu chứng nóng gan khác phải kể đến như sưng chân, mắt cá chân, mệt mỏi mạn tính, nôn hoặc buồn nôn, da dễ bầm tím, chảy máu chân răng, chảy máu cam…
Các biểu hiện nóng gan chi diễn ra thỉnh thoảng, không kéo dài, mặc dù không ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng người bệnh nhưng các triệu chứng này lặp đi lặp lại thường xuyên thì dễn đến nguy cơ suy giảm chức năng gan mạn tính, gan nhiễm mỡ, xơ gan…
Nguyên nhân nóng gan
Việc tìm hiểu và xác định nguyên nhân gây hiện tượng nóng gan là cách làm đơn giản, giúp bạn tự kiểm tra xem bản thân có thực sự nằm trong đối tượng bị nóng gan không và kịp thời đưa ra được giải pháp tuyệt vời giúp gan phục hồi chức năng bình thường cụ thể:
Uống rượu, bia và thường xuyên dùng đồ uống chứa cồn:
Yếu tố có thể khiến bạn tăng nguy cơ bị tổn thương gan, gây nóng gan nhiều nhất là uống rượu quá mức. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh, dùng nhiều hơn 8 ly rượu mỗi tuần đối với phụ nữ và hơn 15 ly mỗi tuần đối với nam giới có khả năng gây hại cho gan, làm suy giảm chức năng gan.
Chế độ ăn uống thiếu khoa học, dung nạp nhiều chất độc hại:
Cuộc sống hiện đại, các thực phẩm bẩn, thiếu an toàn và thức ăn nhanh “lên ngôi” góp phần không nhỏ khiến gan tích tụ chất độc. Ngoài ra, thường xuyên ăn nhiều thức ăn dầu mỡ, cay nóng, nhiều đường và muối tạo áp lực nặng nề lên gan, tăng tích trữ chất béo triglyceride, gây ra tình trạng nóng gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan,…
Lạm dụng thuốc điều trị:
Một trong những nhiệm vụ quan trọng của gan là chuyển hóa các chất, do đó hầu hết các loại thuốc điều trị đều chuyển hóa qua gan và thận. Cụ thể, nếu bạn thường xuyên lạm dụng thuốc giảm đau, chống viêm, kháng sinh… gan và thận có thể bị suy giảm chức năng và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm, trong đó có nóng gan.
Thói quen sinh hoạt thiếu điều độ:
Thời kỳ hoàng kim của kỹ thuật số, nhiều người được mệnh danh là “cú đêm” mà quên cả thời gian cho bản thân nghỉ ngơi. Trong khi đó, gan và túi mật giải độc vào khoảng thời gian từ 23h đến 5h. Nếu bạn thường xuyên thức khuya và không ngủ đủ giấc thì độc tố dễ tích tụ trong gan, gây suy giảm chức năng gan và sinh bệnh nóng gan…
Một số yếu tố khác: Gan nóng có thể xảy ra do phải thường xuyên làm việc và tiếp xúc với hóa chất, môi trường ô nhiễm, bụi mịn, thời tiết quá nóng bức khắc nghiệt.
Cách khắc phục tình trạng nóng gan hiệu quả
Các thực phẩm vàng – bổ trợ trị nóng gan
Muốn điều trị nóng gan hiệu quả, trước tiên cơ thể cần bổ sung những thực phẩm tốt cho gan trong thực đơn mỗi ngày. Người bị nóng gan cần tăng cường ăn thêm các loại rau xanh, hoa quả, ngũ cốc chưa qua tinh chế. Các loại rau, thảo dược đắng, tính mát sẽ có tác dụng làm dịu gan, thanh lọc cơ thể như rau đắng, rau má, khổ qua,… Ngoài ra, nếu gặp phải bệnh nóng gan thì cũng có thể bổ sung thêm việc dùng trà thiên thiên như trà râu ngô, lá dâu, bạc hà, lá sen và các loại đổ như đỗ xanh, đỗ trắng, đỗ đen,…
Hạn chế ăn những loại thức ăn nhiều dầu mỡ, cay, nóng có tác động không tốt tới gan:
Hạn chế các loại món ăn chiên rán, đồ ăn nhanh, nội tạng … khiến tích tụ độc tố, gây mỡ cho gan. Chè, kẹo,… các món ăn ngọt không những tăng nguy cơ về bệnh tim mạch, lão hóa mà còn dẫn tới viêm, mỡ hóa gan. Nên hãy ngay lập tức làm chúng hạn chế xuất hiện trong thực đơn ăn uống mỗi ngày để bảo vệ sức khỏe và hạn chế triệu chứng bệnh gan.
Ngoài ra, cũng không được ăn cay, mặn như: ớt, kim chi, gia vị cay (ớt, tiêu) … đây cũng được coi là cách trị nóng gan hiệu quả bằng việc thay đổi thói quen ăn uống sinh hoạt. Những thức uống chứa nhiều cồn, chất kích thích… cũng đòi hỏi gan phải thanh lọc thải vất vả, dẫn tới mệt mỏi và phát sinh rất nhiều các triệu chứng nổi mề đay, mẩn ngứa.
Không ăn nhiều hơn 70gr thịt mỗi ngày.
Muốn trị nóng gan cần hạn chế protein từ động vật, trong các loại thịt, thì những thịt có màu đỏ thường chứa nhiều chất béo no và cholesterol. Nên khả năng phân giải của gan với những chất này thường khó hơn nhiều so với chất béo tới từ nguồn gốc thực vật. Do đó, bạn cần ăn thịt để giảm thiểu gánh nặng tới gan nhờ đó đem lại hiệu quả cao khi trị bệnh nóng gan.
Bộ Y tế Vương quốc Anh ra khuyến cáo mọi người không nên ăn quá 70 gr thịt đỏ hoặc thịt chế biến/ngày. Tại Mỹ, Viện Nghiên cứu Ung thư cũng đưa ra lời khuyên chỉ nên ăn khoảng 510 gr thịt đỏ/tuần, ~72gr mỗi ngày. Nguồn cung cấp protein tốt nhất mà không gây “nóng gan” là những thực phẩm có nguồn gốc thực vật như họ đậu, rau,…
Hạn chế sử dụng rượu, bia
Rượu, bia là nguyên nhân trực tiếp khiến hủy hoại tế bào gan, kích hoạt tế bào Kupffer phóng thích ra nhiều chất gây viêm. Do đó, hãy trở nên thông thái hơn bằng cách giúp gan được bảo vệ tốt hơn, đặc biệt nên uống đủ nước mỗi ngày, ít nhất 1 ngày khoảng 2 lít nước và cẩn thận khi dùng các loại thuốc bởi nó có thể tạo ra triệu chứng bệnh gan nóng. Tốt nhất, nên dùng thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ để đạt được hiệu quả cao.
Tạo dựng một lối sống lành mạnh
Hãy xây dựng một thời khóa biểu làm việc, nghỉ ngơi khoa học đồng thời cần kiên trì thực hiện theo đúng kế hoạch đã đưa ra.Không nên thức khuya bởi có thể gây ra các phản ứng oxy hóa tại gan, phản ứng dạng này rất có thể sẽ tạo ra trung gian độc hại kích hoạt tế bào Kupffer hoạt động.
Hãy phân bổ thời gian làm việc và nghỉ ngơi hợp lý giúp gan cũng như nhiều bộ phận khác có thời gian nghỉ ngơi, tăng cường sức khỏe.
Đồng thời đừng quên dùng tối thiểu 30 phút trong ngày để luyện tập thể dục thể thao nhằm giúp gan khỏe mạnh, hãy lựa chọn các bộ môn nhẹ nhàng, như gym, đi bộ, yoga,…
Giải độc, bảo vệ và làm mát gan bằng thực phẩm bải vệ sức khoẻ LAGANIN PLUS QT.
Với các thành phần tự nhiên có tác dụng tốt trong việc bảo vệ tế bào gan, tăng cường chức năng hoạt động của gan, Laganin Plus QT được phát triển và đưa ra thị trường với mục tiêu tăng cường chức năng gan, hỗ trợ tối đa giúp người bệnh phòng và cải thiện được các tình trạng bệnh lý liên quan đến gan, nâng cao chất lượng cuộc sống và tinh thần.
Ngoài những thành phần giúp hỗ trợ giải độc, bảo vệ và tăng cường chức năng gan, Laganin Plus QT còn chứa các hoạt chất có tác dụng tốt trong việc giúp phòng tránh, ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào ung thư như Cao xạ đen, beta-glucan, bột linh chi… cùng các vitamin và khoáng chất dinh dưỡng (Vitamin B1, B2, PP, Lysine,…) giúp hỗ trợ tối đa cho người bệnh trong quá trình sử dụng.
Thực phẩm bảo vệ sức khoẻ LAGANIN PLUS QT giúp cho bạn cơ thể khỏe mạnh, làn da trắng sáng, mịn màng. Loại bỏ những dấu hiệu hay triệu chứng như quầng thâm dưới mắt, trướng bụng…nhanh chóng.
Phương Dung (TỔNG HỢP)